Marteniçka nedir?

Marteniçka, Balkan kültüründe yaygın bir bahar geleneğidir. Kırmızı ve beyaz ipler ile yapılan bileklikler Mart ayının başında takılmaya başlanır. Marteniçka bilekliğinin; doğanın canlanması, sağlık, mutluluk ve şans getirdiğine inanılıyor.

Eski bir Balkan geleneği olan ve baharın gelişini temsil edilen marteniçka (martenitsa) bileklikleri günümüzde de kullanılmaya devam ediyor.

Marteniçka hikayesi nedir?

Bulgaristan folkloründe Marteniçka ile ilgili çeşitli efsaneler anlatılır. Bunlardan biri de Baba Marta'dır. Bulgarlar 1 Mart'tan itibaren Baba Marta (Marta Nine) günlerinin başladığına inanırlar.

Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan'a has bir gelenektir. Bu günde Bulgarlar yakınlarına ve arkadaşlarına “martenitsa” olarak da adlandırılan sembolleri, yıl boyu sağlık ve güç dileğiyle hediye ederler. Geleneğe göre martenitsalar, kırlangıç ya da leylek görünceye kadar taşınırlar.

Doğa takvimine göre Şubat ayının sonunda leyleklerin göç için yola çıktığı bilinmektedir. Leyleklerin göç için yola çıkması baharın gelişinin bir göstergesi kabul ediliyor. Mart ayında kırmızı ve beyaz iplerle hazırlanmış bu bileklikler iyilik, sağlık, bereket dilekleriyle bileklere bağlanıyor. Bu bileklikler Mart ayı boyunca bileklerde kalır. Mart ayında leylek görülürse marteniçka takılırken dilenen dileklerin gerçekleşeceğine inanılıyor. Mart ayında senenin ilk leyleği görüldüğü zaman bileklerden çıkarılıp meyve veren bir ağaca bağlanır.

Bazı bölgelerin geleceğine göre çiçek açan bir ağaç değil ancak meyve veren bir ağaç görüldüğünde bileklik çıkartılır. Çıkartılan bileklik, büyükçe bir taşın altına saklanır, ya da çiçek açan ağacın dallarına bağlanır ki tutulan dilek gerçek olsun.

İlk martenitsalar, sadece kırmızı beyaz ipliklerden yapılırmış. Nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırmış. Bazı bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın veya gümüş para bağlanırmış, bu da hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırmış.

Marteniçka renklerinin anlamı nedir?

Martenitsa örerken kullanılan beyaz ip, uzun bir ömrü simgeler. Kırmızı ip ise gücü, kudreti, sağlığı ve sıhhati simgeler. Marteniçka örerek sevilen insanlara hediye etmek de bu geleneğin önemli bir parçasıdır. Çünkü marteniçka bilekliği para verilip satın alınamaz. Sevdiğiniz kişilere bu kırmızı beyaz bilekliği hediye etmek birlikte olma duygusunu pekiştirir ve tarihi çok eskilere dayanan bu geleceği ayakta tutar.