Tuz içeriği yüksek olan hazır gıdalarla beslenme, bilgisayar ve televizyon karşısındaki hareketsizlik çocukları şişmanlığa itiyor. Önlenebilir sağlık sorunları arasında ilk sıralarda yer alan obezitenin sürekli artış göstermesi ise hipertansiyona davetiye çıkarmak anlamına geliyor. Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Doç. Dr. Neşe Karaaslan Bıyıklı, çocuklarda şişmanlık ve hipertansiyon ilişkisine dair bilgiler veriyor.

Sağlıklı kan basıncı...

Çocuklarda normal kan basıncı değeri, sistolik veya diyastolik kan basıncının yaşa, cinsiyete ve boya göre “90. persantil”in altında olmasıyla tanımlanıyor. Örneğin 2 yaşında “50. persantil”de boy uzunluğu olan bir kız çocuğunda normal kan basıncı değerinin en yüksek 101/59 mmHg, 6 yaşında “75. persantil”de boy uzunluğu olan bir erkek çocukta 115/75 mmHg, 17 yaşında “90. persantil”de boy uzunluğu olan bir kız çocukta ise 120/80 mmHg olması gerekiyor. Elde edilen veriler bu değerlerin üzerinde ise çocuklar hipertansiyon hastası olarak tanımlanıyor. Yenidoğan bebeklerde hipertansiyon, sıklıkla böbrek ve damar hastalıklarına, böbreğin yapısal bozukluklarına, aort kapakçığı bozukluklarına, akciğer gelişim bozukluklarına ve ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkıyor. 1-6 yaş arası çocuklarda böbrek dokusu hastalıkları, böbrek damar hastalıkları, aort kapakçık bozuklukları, endokrin hastalıklar, tümörler ve esansiyel hipertansiyon görülüyor. 6 Yaşından sonra ise esansiyel hipertansiyon ve böbrek dokusu hastalıkları ön plana çıkıyor.

Bu belirtileri ciddiye alın!

• Baş ağrısı
• Burun kanaması
• Görme bozukluğu
• Baş dönmesi
• Büyüme geriliği
• Okulda başarısızlık
• Nöbet (havale)
• Halsizlik
• Huzursuzluk
• Kilo kaybı
• Terleme
• Çarpıntı

Hangi çocukta risk daha fazla?

Dünya çapında önemli bir sağlık sorunu olan hipertansiyonun çocuklarda görülme sıklığı yüzde 3-5 arasında değişiyor. Prematüre ya da düşük doğum ağırlığı ile doğan, yenidoğan döneminde göbek kateterizasyonu yapılmış, fazla kilolu, diyabetli, yineleyen idrar yolu enfeksiyonu olan, ensülin direnci, uyku düzensizlikleri, uyku apnesi bulunan, tiroit hastası çocuklar ile ailede hipertansiyon, kalp krizi, inme, böbrek yetersizliği öyküsü bulunan çocuklarda hipertansiyon gelişme riski daha fazla oluyor. Bu nedenle söz konusu çocukların düzenli aralıklarla kan basıncı ölçümü yaptırmaları gerekiyor.

Tedavi edilmezse nelere yol açar?

• “Hedef organ hasarı” denilen beyin, göz, kalp, böbrek ve damarlarda bozukluk.
• Zihinsel yeteneklerde bozulma.
• Damarlarda sertleşme (ateroskleroz).
• Görme bozukluğu.
• İdrarda albumin kaçağı (proteinüri).
• Kalp duvarlarında kalınlaşma.
• Kalp kasılmalarında bozulma gibi ciddi sorunlara neden olabiliyor.

Yapılması gereken testler!

Çocuğa hipertansiyon tanısının konulduğu andan itibaren, nedeninin belirlenmesi, organ hasarı gelişip gelişmediğinin saptanması ve altta yatan risk faktörlerinin varlığının araştırılması gerekiyor. Kan sayımı, böbrek işlev testleri, kan şekeri, elektrolitler, lipit profili, idrar tahlili, idrar kültürü, 24 saatlik kan basıncı izlemi, üriner sistem ultrasonografisi, ekokardiyografi, tiroit ve diğer hormon testlerinin incelenmesi de yapılması gerekenler arasında bulunuyor. Tedavinin çocuk doktoru, çocuk nefroloji uzmanı ve çocuk kardiyoloji uzmanıyla birlikte planlanması gerekiyor.

Hazırlayan: Ceyda Erenoğlu