Çocuk eğitiminde etkili olabilmek ve çocukla sağlıklı ilişkiler kurabilmek için ilk adım nedir, biliyor musunuz? Çocuğu çocukluğuyla yanı yaşının getirdiği doğal sınırlamalar ve yetersizliklerle kabul etmektir.


Çocuk çocuktur, yetişkin değil! Onun şimdiden yetişkinler dünyasına ayak uydurmaya çalışmasını bekleyemezsiniz. Yaşından büyük davranışlar göstermesini ve beklentilerinize uymadığı için kızıp onu eleştiremezsiniz.

Kendinizi onun yerine koyarak işe başlayabilirsiniz. Bunun için de küçük bir alıştırma yapabilirsiniz. Psikolog Leyla Navaro, ‘Gerçekten Beni Duyuyor Musun?’ isimli kitabında annelere şunu öneriyor: Bu hafta içinde en az iki kere kendinizi çocuğunuzun yerine koyarak evinize, çocuğun odasına, ev içi yaşantınıza, kendinize çocuğun gözleriyle bakmaya çalışın. Çocuğun hayatının nasıl olduğunu anlamaya çalışın. Onun yerinde olsanız ne düşünürdünüz?


Çocuğunuzun ‘kabul edilemeyen’ davranışları karşısında ne yapmalısınız?


Mesela çocuğunuz her yeri dağıtıyor, dışarı çıktığınızda bir şeyin alınması için ağlıyor, akşamları yemek saatinde zor yiyor ya da okuldan geldiğinde derslerini yapmıyorsa... Bu gibi durumlarda ona ceza vermeden de engel olabilirsiniz. ‘Gerçekten Beni Duyuyor Musun?’ kitabında yapabilecekleriniz şöyle sıralanıyor:


Çocuk davranışını yapmadan önce...


1. Önleyici açıklamada bulunun:

Beklentilerinizi onun davranışından önce açıklayın. Onunla konuşun. Mesela sokağa çıktığınızda ağlamasından dolayı sinirlendiğinizi, ağladığı için onunla dışarı çıkmanın hiç de keyifli olmadığını söyleyin.


2. Çevreyi değiştirin:

Çocuğa kızmamak için tedbir alın. Mesela akşamları zor yemek yiyorsa, yemek saatini daha öne alabilir veya çocuğa daha önce yemek verebilirsiniz.


3. Örnek olun:

Düzenli olmasına önem veriyorsanız, önce sizin düzenli olmanız gerek. Sözünü tutmasını istiyorsanız, önce sizin verdiğiniz sözleri tutmanız gerek.


4. İyi alışkanlıklar geliştirmesine yardımcı olmak:

Çocuklar kendilerinden beklenen davranışların neler olduğunu ve nasıl yapılacağını çoğunlukla bilmezler. Mesela ‘Odanı topla’ dediğinizde ona bunu nasıl yapacağını göstererek yardımcı olmak gerek. Kitaplar raflara, oyuncaklar şu köşeye...


Takdir etmeyi unutmayın: Beğendiğiniz her güzel, kabul edilir davranışı takdir etmek, onun tekrar edilmesi için vazgeçilmez bir etkendir.


Çocuğun davranışı sırasında...


1. Davranışın nedenini düşünmek:

Çocuk kabul edilmez davranıyorsa yaramazlıktan başka nedenleri de olabilir. Mesela yemek yemiyorsa; belki çok yorgun, uykusuz ve bir hastalık başlangıcı olabilir. Veya bir derdi vardır. Bunu düşünerek hareket etmek, kızıp sinirlenmekten çok daha yararlıdır.

2. Alternatif sunmak:

Kabul edilmez davranışın yerine yapabileceği kabul edilir bir davranışı göstermek, yani sadece ‘yapma’ dememek ama onun yerine neyi yapmasını beklediğinizi açıklamak, seçim yapmasına yol göstermek gerek. Mesela oyuncaklarını salona getiriyorsa, salonda sizinel beraberken oynayabileceği bir köşe göstermek iyi bir yöntem olacaktır.


3. Duygularınızı belirtmek:

Duyguları ifade etmek kişiyi rahatlatır, sakinleştirir ve aynı zamanda kızgınlığını biriktirmesine engel olur. Çocuk da yarattığı olumsuz etkiyi anlamış olur. Mesela oyuncaklarını salona getirdiği zaman onları toplamak zorunda kaldığınızı ve yorulduğunuzu, bunun ardından tekrar getirdiği zaman artık kızdığınızı dile getirebilirsiniz.


Çocuğun davranışından sonra...

1. Etkileri göstererek pişmanlık duyurma:

Çocuk kabul edilemez davranışının sonucunda ortaya çıkan zararın ne olduğunu görmeye başlamalıdır. Bu şekilde çevresi ve diğer kişiler hakkında bilinçlenir. Başkasının üzüntüsüne, rahatsızlığına ve acısına sebep olduğu düşüncesi, çocuğa yaptığı davranıştan ötürü kendini suçlu hissetmeye ve pişmanlık duymaya yöneltir. Bu da çocuğun vicdan geliştirmesini sağlar.


2. Davranışlarının sonuçlarını yaşamasına müsaade etme:

Bütün yaklaşım ve ikazlara rağmen çocuk kabul edilmez davranışta ısrar ederse, davranışının sonuçlarını artık yaşamalıdır. Ancak bu, suçla aynı anlamda ve eşit olmalıdır. Mesela, bütün ikazlara rağmen salonda top oynamaya devam eden çocuğun elinden topu bir süre için alınır. Uygulanan yöntemin suçu hatırlatması da önemlidir. Mesela bütün ikazlara rağmen duvarı boyayan çocuğun duvarı silmesi istenirse çocuk davranışı üzerinde düşünebilecektir. Böylece davranışını düzeltmesi için imkan tanınmış olacak ve bu da ona telafi etme, kendini affettirme, suçluluk duyma olanağı verecektir.


Yarın: Çocukta özdenetim nasıl elde edilir?


Hazırlayan: Fatma Belgin


Missing converter: #haber#1015260#Aşırı korumak çocuğa zarar verir!#
Missing converter: #haber#1015276#Yediriyorum, öyleyse iyi anneyim!#

Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.